Bugün edebî sanatlar ünvani altinda edebiyatçilarin üzerinde genel hatlariyla ittifak ettikleri bir tasnif vardir. Bunlar, beyân ve bed'î sanatlaridir. Daha sonralari cümle sekilleri ve bunlarin kullanislari, lafzlarin muktezâyi hale uygunlugu ile ilgili meâni sanatlari da edebî sanat kavrami olarak düsünülmüs ve bu tasnifte yerini almistir. Kanaatimize göre içlerinde sanat tanimina uygun olan sadece bedî' ve beyândir.[ii]
Beyân ilmi, düsüncelerin, duygularin, isaretlerin doguslarini, degerlerini ve onlarin anlatiminda kullanilacak yollari açik ve güzel bir sekilde ifade etme sanatini bildiren ilim dalidir.
Bed'î ilmi 'be-de-a' fiil kökünden gelir. Kelimenin lügat anlami olarak esi ve benzeri olmayan, öncesinde herhangi bir örnegi bulunmayan, yenilik, orijinallik, aslîlik ve icat demektir. Bedî' kelimesinin terim manâsi ise kisaca duruma uygun açik ve düzgün sözlerin yaninda sözü süslü söyleme sanatidir. Edebî sanatlarla örülü ifadenin lafz bakimindan kusursuz, manâ bakimindan makul ve ayni zamanda bir ahenge sahip olmasinin usul ve kaidelerini inceleyen ilimdir.
Meâni ilmi de, degisik cümle sekilleri ve bunlarin kullanilislari, lafzlarin muktezâyi hâle mutabakatini bildiren ahvâle dair usûl ve kaideleri açiklayan ilim olarak tarif edilir.
Konuyla ilgili arastirdigimiz Türkçe basilmis çalismalar arasinda tespit edebildigimiz kadariyla, edebî sanatlarin Kur'ân'la irtibatli ve uygulamali böyle bir çalismaya rastlamadik. Kur'ân'in en önemli özelligi lügavî i'câzî yönüdür. Îcaz, i'câz-i Kur'ân'nin en metin ve en mühim bir esasidir. Kur'ân-i Hakîmde su mucizâne îcaz o kadar çoktur ve o kadar güzeldir ki, ehl-i tetkik, karsisinda hayrettedirler. Lâfzin fesâhatinden selâset-i lisâni, nazmin cezaletinden, mânâ belâgatinden, mefhumlarin bedâatinden, mazmunlarin beraatinden, üslûplarin garabetinden birden tevellüt eden bârika-i beyani, harika nazim örgüsü, eski Arap üslûbuna benzemeyen yepyeni bir üslûbu, hiç bir kimsenin muvaffak olamayacagi bir tarzda dilin bütün incelikleriyle kullanilmasi, Kur'ân'in lügavi icazinin sadece bir kaçidir.
Biz de bu çalismamizda yukarida sadece bazilarini zikrettigimiz bu ve diger sanatlarin Kur'ân-i Kerîm'de örnekleriyle uygulamasina çalistik. Diger bir ifadeyle, gayemiz sanatlari tanitmak oldugunudan ayetlerden sanatlara degil, sanatlardan ayetlere ulasmaya çalistik. Çalismamizda yer alan edebî sanatlar, Kur'ân-i Kerîm'de en azindan bir ayetle istishad edilebilecek sekilde ve alfabetik siralamayla verilmege çalisildi. Ayet bulamadigimiz durumlarda da, mevcut sanatin izahini dipnotta vermege çalistik. Örnegini Kur'ân'da bulabildigimiz sanatlarla yetinilmis, örnegi için ayet bulamadigimiz sanatlar çalismamizda yer almamistir. Verilen örneklerin izahi yapilmistir. Bu arada beyân, meâni ve bed'î sanatlari kendi içerisinde bir tasnif yerine, alfabetik siralamayi esas aldik. Bu sanatlarin tasniflerini siralama içerisinde belirttik.
Çalismamiz bu mütevazi hacmiyle birlikte, Kur'ân ayetlerinde yer alan edebî sanatlarin taninmasi ve anlasilmasi hususunda yol gösterici vazifesi yaptigi inancindayiz. Kur'ân'in anlasilmasi yolunda her çalismanin eksik de olsa kutsalligi olmalidir. Elinizdeki bu çalisma da hata ve eksiklerden hâli degildir. Bu gibi örneklere dikkat çekecek ve tashihini yapacak degerli arastirmaci ve ilim adamlarina simdiden tesekkür ederiz. Yapici tenkitlerin çalismalarimiza hiz katacagina inaniyoruz.
Tevfik ve inayet Allah'tandir.
Dieser Download kann aus rechtlichen Gründen nur mit Rechnungsadresse in A, B, CY, CZ, D, DK, EW, E, FIN, F, GR, H, IRL, I, LT, L, LR, M, NL, PL, P, R, S, SLO, SK ausgeliefert werden.








